Dementie is een complexe aandoening die een enorme impact kan hebben op het leven van zowel de persoon die eraan lijdt als hun naasten. Naarmate de ziekte vordert, kunnen de gevolgen voor zelfstandig thuiswonen steeds uitdagender worden. Gelukkig zijn er ondersteunende maatregelen beschikbaar vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) om mensen te helpen omgaan met de uitdagingen die dementie met zich meebrengt.
Aandoeningen
Informatie over veelvoorkomende aandoeningen en ziekten. Wat zijn de symptomen en behandelmogelijkheden. Welke hulpmiddelen zijn er geschikt?
Darmklachten
Maar liefst 1 op de 5 Nederlanders kampt met een vorm van darmklachten.
Meestal gaat het hierbij om klachten als winderigheid, obstipatie of diarree.
Darmklachten kunnen door veel oorzaken ontstaan. Hieronder worden enkele belangrijke darmaandoeningen nader toegelicht.
Spastische darmen
Een spastische darm, ook wel het prikkelbaar darmsyndroom (PDS) genoemd, is een aandoening die veel voorkomt in Westerse landen.
Een spastische darm is een verstoorde darm die vaker samentrekt i.c.m. een overgevoelige darmwand, en daardoor tot klachten leidt.
Ongeveer 5 tot 20% van de Nederlandse bevolking heeft last van spastische darmen ofwel PDS. PDS is een vrij onschuldige aandoening, maar desondanks een vervelende aangelegenheid voor degene die ermee kampt.
Oorzaken
Er is geen exacte oorzaak aan te wijzen voor het prikkelbaar darmsyndroom. Er wordt vermoed dat het om een combinatie van een aantal zaken gaat, met name de eerder genoemde verstoorde beweging van de darm en een overgevoelige darmwand.
Daarnaast zijn er nog enkele factoren die eventueel een rol kunnen spelen:
- een spastische darm zou kunnen ontstaan door een infectie van de darm
- een verkeerde verwerking van prikkels in het maagdarmkanaal en eventueel ook de hersenen
- hoewel niet een echte oorzaak, kunnen verkeerde (eenzijdige vezelarme) voeding en stress de klachten verergeren.
Symptomen
Mensen die last hebben van PDS kampen voornamelijk met buikpijn en problemen bij de ontlasting. Hoewel PDS een chronische aandoening is, kunnen klachten in bepaalde perioden zeer hevig zijn of bijna lijken te zijn verdwenen.
De belangrijkste symptomen van het prikkelbaar darmsyndroom zijn:
- Problemen met ontlasting: obstipatie of diarree. In geval van verstopping is de ontlasting hard en moeilijk kwijt te raken, bij diarree is er plotselinge aandrang en is de ontlasting dun.
- Buikpijn of buikkrampen: de meeste mensen met PDS hebben last van buikpijn, die zich kan bevinden onderin de buik maar ook rond de navel. Deze pijn kan verschillen van korte heftige pijnscheuten tot aanhoudende zeurende pijn. Ook kan er sprake zijn van pijn na het eten.
- Een opgeblazen gevoel: dit gevoel gaat vaak gepaard met winderigheid, boeren laten en/of een rommelende en pijnlijke buik.
Behandeling
Momenteel is er nog geen afdoende behandeling gevonden om PDS volledig te genezen. Via aanpassing van de voeding kunnen PDS-patiënten hun klachten wel verminderen. Zo zorgen vezels in voeding voor een gezonde darmwerking.
Daarnaast is het van belang om voldoende vocht binnen te krijgen, zo’n 2 liter per dag. Vezels hebben namelijk vocht nodig om hun werk goed te kunnen doen. Voorts kan men baat hebben bij probiotica en is voldoende lichamelijke beweging goed voor een goede darmwerking en spijsvertering.
In bepaalde gevallen kan uw huisarts medicatie voorschrijven om uw ontlastingspatroon te verbeteren en eventueel de pijn te verlichten. Het kan dan gaan om medicijnen die verstopping tegengaan of juist diarree. Ook bestaan er medicijnen die de krampen in de buik tegengaan.
Wanneer de klachten dermate hevig zijn en niet via andere medicatie kunnen worden verminderd, kan uw huisarts een lage dosering antidepressiva voorschrijven. Antidepressiva heeft een gunstige invloed op de gevoeligheid van pijnprikkels.
Daarnaast kunt u uiteraard zelf pijnstillers als bijvoorbeeld paracetamol innemen.
Therapie
Tenslotte zijn er nog twee vormen van therapie waar PDS-patiënten baat bij kunnen hebben. Het betreft hier de hypnotherapie, waarbij u bij een hypnotherapeut middels hypnose uw darmen positief probeert te beïnvloeden.
Bij bekkenbodemfysiotherapie is de therapie gericht op de bekkenbodemspieren. Deze spieren kunnen een rol spelen bij ontlastingsproblemen.
Osteoporose
Botontkalking is term die door veel mensen wordt gebruikt, maar eigenlijk onjuiste term voor osteoporose is. Het is een aandoening waarbij het bot steeds poreuzer wordt. Wel is het zo dat de botten geleidelijk aan dunner en minder stevig worden.
Mensen die osteoporose hebben, merken daar in het begin niets van. Het poreus worden van de botten gaat heel geleidelijk, maar uiteindelijk kunnen ze breken. Soms heeft osteoporose blijvende invaliditeit en langdurige pijn tot gevolg.
Verschijnselen die kunnen wijzen op osteoporose zijn: pols-, heup-, en wervelbreuken, (lage) rugpijn én veranderingen in de lichaamshouding. Veel oudere mensen met osteoporose gaan krommer lopen en ogen daardoor kleiner.
Hoe ontstaat osteoporose?
Om te begrijpen hoe osteoporose ontstaat, moet je iets weten over het skelet. Na de groei blijft het skelet namelijk niet onveranderd. Bij een volgroeid, gezond mens worden steeds microscopisch kleine deeltjes bot afgebroken en weer aangemaakt. Per jaar wordt 10% van de botten vernieuwd.
Bij jonge mensen tot ongeveer 35 jaar neemt de totale botmassa toe, omdat er meer bot wordt aangemaakt dan afgebroken. De botten worden daardoor zwaarder en steviger. Tussen de 35 en 45 jaar blijft de botmassa ongeveer gelijk. De aanmaak van bot is dan even groot als de afbraak. Na die tijd raakt dat evenwicht verstoord. Er wordt meer bot afgebroken dan aangemaakt.
Verder kan ook een lange periode van immobiliteit (te weinig bewegen) osteoporose veroorzaken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als je na een botbreuk gips krijgt: je kunt het betreffende lichaamsdeel dan een tijd niet genoeg bewegen.
Wie krijgt osteoporose?
Zowel mannen als vrouwen kunnen osteoporose krijgen, maar oudere vrouwen lopen meer risico. Na de overgang produceert het lichaam namelijk veel minder vrouwelijk hormoon (oestrogeen). Dit hormoon remt van nature het proces van botafbraak.
Naar schatting heeft ongeveer de helft van de mensen boven de 60 jaar osteoporose, maar lang niet iedereen heeft er last van. Osteoporose bij de vrouw kan al snel beginnen na het stoppen van de menstruaties. Als een vrouw vroeg in de overgang komt, kan het proces van osteoporose al op een relatief jonge leeftijd beginnen. Bij de man begint de kans op osteoporose ongeveer acht jaar later dan bij de vrouw.
Hoe wordt het vastgesteld?
Na een botbreuk: aan de hand van de röntgenfoto’s kan de diagnose gesteld worden. Een botbreuk is vaak de aanleiding om te onderzoeken of er sprake is van osteoporose.
Met een röntgenfoto: met behulp van een röntgenfoto kan men naast een botbreuk ook ingezakte wervels goed zichtbaar maken. Ingezakte wervels kunnen voorkomen bij mensen met osteoporose. Wervelinzakkingen kunnen veel pijn veroorzaken en daarbij zal door de inzakking lengteverlies en een verkromming van de rug ontstaan.
Met een botdichtheidsmeting: de dichtheid van het bot (de botmassa) kan op een betrouwbare manier gemeten worden op verschillende plaatsen in het skelet.
Meestal worden de heup en de lendenwervels (LWK) gemeten. Het apparaat waarmee dit gebeurd is een soort een röntgenapparaat, maar de straling waaraan men tijdens het onderzoek wordt blootgesteld is erg laag.
Osteoporose en de Wmo
Mensen met osteoporose die een beroep doen op de Wmo, doen dat veelal omdat er sprake is van pijnklachten en mobiliteitsproblemen van gewrichten. Dit levert bijvoorbeeld problemen op bij het lopen, traplopen, knielen, hurken, tillen, bukken, opstaan van het toilet, fietsen, etc.
Wanneer de pijn in de knieën zo hoog is dat traplopen niet meer mogelijk is kan men een traplift overwegen.
Voor het verplaatsen buitenshuis kan men gebruik maken van een rolstoel of een scootmobiel.
Ebola Virus
Sinds februari 2014 is er sprake van een Ebola uitbraak in Sierra Leone, Guinee en Liberia die nu ook verder dan Afrika uitbreekt. In oktober 2014 zijn er meer dan 3.000 mensen overleden aan deze ziekte en de World health organisation (WHO) spreekt van een medische noodsituatie van internationale zorg.
Wat is Ebola?
Ebola is een zeldzame, maar dodelijke virusziekte welke ernstige afwijking in het bloed veroorzaakt, waardoor inwendige bloedingen ontstaan. De epidemieën zijn klein, maar ze veroorzaken wel veel paniek, omdat de ziekte levensbedreigend is. De ziekte is in maar liefst 40% tot 90% van de gevallen dodelijk.
Er bestaat helaas nog geen vaccin of medicijn. De behandeling bestaat hoofdzakelijk uit het bestrijden van de complicaties. Ebola zorgt voor zulke ernstige klachten dat mensen altijd verzorgd moeten worden, vooral op het moment dat zij het meest besmettelijk zijn.
Op dit moment wordt in zeer beperkte mate een experimentele behandeling gegeven met een niet-geregistreerd medicijn. Dit medicijn is nog niet eerder aan mensen toegediend. het is daarom onbekend of dit middel effect heeft op het verloop van de ziekte.
Er bestaan verschillende stammen van het ebolavirus. Ze ontwikkelen virale bloederige koorts. De zogeheten ‘Zaïre variant’ is de meest agressieve en dodelijkste vorm, waaraan 9 op de 10 mensen overlijden.
Ebola is een van de meest virulente virale ziekten die de mensheid kent.
Ziekteverschijnselen
De sympotomen van ebola zijn:
- hoge koorts
- hoofdpijn
- spierpijnen
- braken
- diarree
- bloedingen in het lichaam.
Deze ziekteverschijnselen treden tussen 2 en 21 dagen (met een gemiddelde van 7 dagen) op na besmetting met het ebolavirus. Zolang mensen geen ziekteverschijnselen hebben, zijn zij in principe niet besmettelijk voor hun omgeving.
Ebola uitbraak
De afgelopen tien jaar zijn uitbraken van het Ebola virus beperkt tot de Democratische Republiek Congo en Oeganda, met uitzondering van een uitbraak in Soedan in 2004, steekt het dodelijke virus thans de kop op in andere landen. In maart/april 2014 vond er een uitbraak plaats van het dodelijke ebolavirus in Guinee (West-Afrika), welke zich snel verspreidde naar het buurland Liberia.
Het ebolavirus werd eind mei 2014 ook in Sierra Leone aangetroffen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is dit de dodelijkste ebola-uitbraak die zij ooit heeft meegemaakt. Tegen ebola bestaat geen medicijn of vaccin. Bij de Zaïre-variant waar het in deze uitbraak om gaat, overlijdt 90 procent van de geïnfecteerden.
De uitbraak blijkt dit keer moeilijker in te dammen dan voorgaande jaren, meldden Artsen Zonder Grenzen en andere gezondheidsorganisaties. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft op 8 augustus 2014 de ebola-uitbraak in West-Afrika bestempeld als internationale gezondheidscrisis. Volgens de organisatie is een sterke reactie van de internationale gemeenschap nodig om verdere uitbraak te voorkomen. President Obama van de Verenigde Staten noemt de verspreiding van het ebola-virus een bedreiging voor de wereldwijde veiligheid. Hij deed dat tijdens een toespraak in Atlanta op 17 september 2014, waar hij ook formeel zijn plan om 3.000 militairen naar West-Afrika te sturen om te helpen bij de bestrijding van ebola ontvouwde. De militairen moeten onder meer mensen gaan opleiden om ebolapatiënten te behandelen en behandelcentra bouwen.
In Nigeria is er op 25 juli 2014 voor het eerst iemand aan ebola overleden sinds de huidige epidemie-uitbraak. Dat heeft minister van volksgezondheid Onyebuchi Chukwu bekendgemaakt. Tot nu toe had de dodelijke ziekte zich alleen naar Guinee, Sierra Leone en Liberia verspreid. Volgens de minister geldt nu bij alle grensposten naar Nigeria ‘code rood’.
Gezondheidsmedewerkers onderzoeken alle mensen die in contact zijn geweest met de overledene. De man werd zo snel mogelijk in quarantaine geplaatst nadat hij symptomen van ebola had vertoond. De patiënt was een Liberiaanse regeringsmedewerker die op dinsdag in Nigeria aankwam. Hij was in het land voor een internationale conferentie. Uit bloedtests bleek dat hij aan ebola leed.
In de miljoenenstad Lagos zijn drie nieuwe besmettingen met ebola ontdekt, zo werd op 4 augustus wereldkundig gemaakt. Het gaat om een dokter die een andere patiënt met ebola had behandeld en in Nigeria is gestorven aan de ziekte en twee andere mensen die contact hadden met diezelfde patiënt.
In Senegal is eind augustus 2014 het eerste geval van ebola vastgesteld. Volgens de Senegalese minister van Volksgezondheid is de patiënt een student uit buurland Guinee. Senegal is het vijfde land in West-Afrika waar de ziekte voorkomt. Op 30 september 2014 is voor het eerst in de Verenigde Staten bij iemand ebola vastgesteld. Het gaat om een man die in Liberia is geweest en die zich zes dagen na zijn terugkeer in de VS bij de dokter meldde.
Hoe kan je besmet raken met Ebola?
De ziekte is alleen besmettelijk via direct lichamelijk contact met een patiënt of lichaamsvloeistoffen van de patiënt (bloed, speeksel, urine, zweet en dergelijke) of door het slachten en opeten van een ziek wild dier (bushmeat). Eenmaal besmet is er een grote kans op overlijden (40-90%).
Het ebolavirus verspreidt zich niet via de lucht of via muggen. Ook kan het virus niet worden overgedragen door het aanraken van voorwerpen zoals geld of het zwemmen in een zwembad.
Adviezen
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft om veiligheidsredenen het reisadvies naar Sierra Leone, Liberia, Guinee en Nigeria aangepast. Kijk voor de actuele reisadviezen op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/reisadviezen.
Ga goed verzekerd op reis en vraag bij de verzekeringsmaatschappij na of repatriëring is gedekt en dus door de verzekeringsmaatschappij wordt betaald, ook in het geval van een ebolabesmetting.
Voor reizigers zijn een aantal maatregelen belangrijk om het risico op een ebola-infectie te beperken:
- Vermijd contact met (overleden) ebolapatiënten en/of hun lichaamsvloeistoffen
- Vermijd begrafenisrituelen waarbij contact met de overleden ebolapatient plaatsvindt
- Vermijd contact met materialen van de patiënt die mogelijk besmet zijn (bijv. injectienaalden, kleding, lakens, eetgerei)
- Vermijd contact met levende of dode wilde dieren (apen, vleermuizen, bosantilopen)
- Eet geen rauw vlees (bushmeat)
- Vermijd onbeschermde geslachtsgemeenschap met een van ebola genezen patiënt gedurende zeven weken na genezing.
Dit artikel is grotendeels gebaseerd op informatie van het RIVM: bronVanwege de ernst van de situatie is er voor gekozen om deze onafhankelijke informatie over te nemen.