Een rolstoel wordt gebruikt wanneer lopen niet meer mogelijk is. Er zijn verschillende soorten rolstoelen dat varieert van een handbewogen tot een elektrisch aangedreven stoel. Daarnaast verschillen de rolstoelen in materiaalgebruik, zitcomfort, rij-eigenschappen en verstelbaarheid. Afhankelijk van de eisen van de gebruiker kan er een rolstoel geselecteerd worden die hieraan kan voldoen.
We kunnen de rolstoelen onderverdelen in de volgende types:
Rolstoelen voor incidenteel gebruik
Een rolstoel voor incidenteel gebruik betreft een voorziening met twee grote wielen achter en twee kleine wielen voor waarmee men zich zo nodig zelfstandig kan verplaatsen. Het zelfstandig verplaatsen gebeurt door middel van het zogenaamde ‘hoepelen’ of trippelen. Bij het hoepelen worden de grote achterwielen met de handen in beweging gezet. Bij het trippelen gebruikt de persoon zijn voeten om zich over kleine afstanden te verplaatsen.
De rolstoel heeft een beperkte mate van zitcomfort en is bedoeld voor belanghebbenden die een probleem hebben met het overbruggen van afstanden van minder dan 100 meter maar wel in staat zijn om over te stappen in een gewone stoel. Deze rolstoelen worden vaak uitgerust met een staandaard zitkussen. In de volksmond wordt dit ook wel een transportrolstoel genoemd.
Vanwege het mindere zitcomfort wordt er vaak geadviseerd om niet langer dan 2 á 3 uur achtereen in deze stoel te zitten.
Een ander kenmerk van dit hulpmiddel is dat het makkelijk inklapbaar is en meegenomen kan worden in de auto. Hierdoor is deze rolstoel ideaal voor de dagjes met familie.
Rolstoelen voor permanent gebruik
Een rolstoel voor permanent gebruik is een voorziening voor belanghebbenden die zich niet of vrijwel niet meer lopend kunnen verplaatsen of waarbij de rolstoel voor incidenteel gebruik te weinig zitcomfort biedt. De stoel dient voldoende zitcomfort te bieden om hier langere tijd (van enkele uren tot een volledige dag) achtereen in te kunnen zitten. Dit brengt vaak met zich mee dat de rolstoel meerdere instelmogelijkheden heeft van rugleuning, zitting, armleuningen, as-positie van de wielen e.d. Er kan zowel sprake zijn van een vastframe als een vouwframe rolstoel.
De keuze voor een vastframe of een vouwframe is onder mee afhankelijk van de doelen waarvoor de voorziening gebruikt wordt.
Duwwandelwagens
Een duwwandelwagen betreft een voorziening met 4 kleine wielen bedoeld voor personen die zich niet zelfstandig kunnen verplaatsen. Ze worden voortgeduwd door anderen omdat zelfstandig verplaatsen niet mogelijk is. Vaak wordt dit type rolstoel opgebouwd met een op maat gemaakte zitorthese (naar het lichaam gevormde kuip ter voorkoming van decubitus), het betreft dan een rolstoel met een vast frame. Door deze eigenschappen is deze rolstoel niet opvouwbaar.
Elektrische rolstoelen
Een elektrische rolstoel wordt elektrisch voortbewogen. Deze voorziening wordt normaal gesproken bediend door een joystick maar er zijn ook andere vormen van besturing mogelijk. Een elektrische rolstoel wordt verstrekt wanneer iemand een grote zelfstandige vervoersbehoefte heeft maar niet de mogelijkheid heeft om zich zelfstandig te kunnen voortbewegen.
Het rijden met een elektrische rolstoel vereist wel enige behendigheid en verkeersinzicht en is daarom niet voor iedereen weggelegd. Deze voorziening heeft een actieradius van ongeveer 10 kilometer. Hierdoor is het geschikt voor de korte en middellange loopafstanden. Indien je verder wilt reizen dan kan een scootmobiel in sommige gevallen een betere voorziening zijn.
Een voorwaarde is dat je voldoende armfunctie hebt om de scootmobiel te kunnen besturen en dat je daarnaast zelfstandig een overstap kan maken van een gewone stoel naar een scootmobiel. Vanuit de Wmo wordt er normaal gesproken geen scootmobiel én een elektrische rolstoel verstrekt. In eerste instantie wordt er gekeken of de scootmobiel een oplossing is voor iemands probleem.
Het kan daarnaast voor komen dat iemand zowel een elektrische als een handbewogen rolstoel nodig heeft. Dit komt met name voor wanneer iemand de elektrische rolstoel niet mee kan nemen of op de plaats van bestemming afhankelijk is van anderen in verband met het terrein of omgeving (obstakels).
Vergoeding van de rolstoel
De rolstoel kan op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning en de AWBZ worden verstrekt. U kunt hiervoor terecht bij uw eigen gemeente of uw AWBZ instelling. De meeste gemeenten hebben een loket voor zorg en ondersteuning, bijvoorbeeld een zorgloket. Een indicatiesteller beoordeelt op basis van uw persoonlijke situatie of u in aanmerking komt voor ondersteuning.
Een rolstoel wordt niet meer vergoed vanuit de basis zorgverzekering. Er zijn nog wel aanvullende zorgverzekeraars die een rolstoel vergoeden.